Foto Sabah’ın arşivi açıldı içinden Boğaziçi çıktı
1973'e kadar Beyoğlu'nda Atlas Pasajı'nda hizmet veren Foto Sabah ya da Sebah & Joaillier Stüdyosu bir nevi Osmanlı'nın görsel hafızasıydı. Görsel olarak Boğaziçi ve Osmanlı algısını oluşturan bu stüdyonun o meşhur arşivi özel bir sergi ile görücüye çıktı.
Beyoğlu’nda Atlas Pasajı’nda hizmet veren Foto Sabah birçok İstanbullunun aklındadır hala. Kiminin vesikalı fotoğrafı, kiminin ailece çekilen stüdyo fotoğrafı albümlerde yerini çoktan almıştır. 1973 yılında kapanan bu fotoğraf stüdyosunun 1857 yılında Pascal Sebah tarafından kurulduğunu ise bugün pek az kişi biliyor. Ama Sebah & Joaillier Stüdyosu desek eminim daha fazla bileni çıkar.
Osmanlı İmparatorluğu’nun namlı fotoğraf stüdyosunun tarihi zaman zaman kitaplara konu olmuştu. Şimdi ise bir sergiye konu oluyor. Sergi mekanı Şule Gazioğlu Art & Design. Joaillier ailesinin beşinci kuşak temsilcisi olan koleksiyoner Fabrizio Casaretto’nun bir araya getirdiği aile arşivinden seçilmiş fotoğraflar yer alıyor sergide. 18 Haziran’a kadar sürecek sergi, Boğaziçi’nin 19. yüzyıldaki tarihi kökenine uzanmanın yanı sıra Osmanlı’nın en önemli fotoğraf stüdyosunun aile arşivini de ilk kez görme imkanı da sunuyor.
Bir stüdyo fotoğrafhanesi olarak kurulmasına rağmen, dış mekan fotoğrafçılığı dayanan Sebah & Joaillier’nin hedeflerinden biri Osmanlı’yı dış dünyaya tanıtmaktı. Bunun için oryantalizmi dünyaya yayan stüdyonun Sebah & Joaillier olduğu, ikilinin belki de ‘oryantalizmin öncüleri’ olduğu kabul ediliyor.
Koleksiyoner Fabrizio Casaretto’daki belgelere göre yurt dışıyla ticari ilişkileri en iyi olan stüdyo da Sebah & Joaillier idi ve bu açıdan Osmanlı’nın dışarıya açılan kapılarından biriydi. Stüdyonun temel amacı turistlere ve yurtdışına fotoğraf satmak, bu önemli gelir
getiren ticari alana hakim olmaktı.
1893 yılında Sultan 2. Abdülhamit, Osmanlı’yı tanıtmak için, Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere ve Fransa’ya bazı fotoğraf albümleri gönderir. Bunlardan ikisini Sebah & Joaillier hazırlar ve bu sayede Osmanlı Sarayı Fotoğrafçısı unvanını alırlar.
O yıllarda fotoğraf yalnızca orta ve yüksek gelirli ailelere has bir üründü. Bugün hala dünyanın her tarafında Sebah & Joaillier fotoğrafı bulmak mümkün; örneğin Max Fruchterman gibi popüler kartpostal editörlerine de çok fotoğraf verdikleri belgelenmiştir. Sebah & Joaillier, Osmanlı’nın İstanbul, Bursa, İzmir gibi şehirlerinde, iç ve dış mekanlarını kadrajlayan çok iyi ve yetkin fotoğrafçılar olarak kabul edilir.
Oyunlar ve Bulmacalar