Harput Kalesi’nde Alaaddin Keykubad’ın tandıra düşen güllesi bulundu
Harput Kalesi'nde yapılan kazılarda bin yıllık saray mutfağı bulundu. Mutfağın tandırlarının içindense bir gülle çıktı. Yapılan araştırmalar sonucu bu güllenin Alaaddin Keykubad'ın kaleyi kuşattığında atılan güllelerden biri olduğu tahmin ediliyor.
Harput Kalesi’ndeki arkeolojik kazı çalışmaları sonucu yaklaşık bin yıllık olduğu tahmin edilen saray mutfağı ortaya çıkarıldı.
Milattan önce 3 bin yıllarında yerleşimin başladığı ve Urartu Krallığı tarafından surlarla çevrilen Roma, Bizans, Sasani, Artuklu, Selçuklu, Dulkadiroğulları, Safeviler ve Osmanlı gibi birçok medeniyetin izlerini barındıran Harput Kalesi’nde arkeolojik kazı ve restorasyon çalışmaları kademeli olarak devam ediyor.
UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’nde yer alan kalenin Sarayönü olarak adlandırılan bölümündeki kazı çalışmaları sonucu dönemin kale yöneticileri ve devlet adamları için yemek ve ekmek pişirilen mutfak bölümü bulundu.
Yaklaşık 1000 yıllık olduğu tahmin edilen saray mutfağında, 8 tandır ile çoğu kırık halde sırlı servis tabağı, çömlekler ile mancınık güllesi gün yüzüne çıkarıldı.
Harput Kalesi Kazı Başkanı Prof. Dr. İsmail Aytaç ve ekibi tarafından bulunan saray mutfağı ile mancınık güllesi hikayesini de anlatan bir yazıtla birlikte restorasyonun tamamlanmasının ardından kale ziyarete açılarak.
1860’a kadar aktif olan bir mutfak
Aytaç, saray mutfağının, Elazığ’ın en eski mutfağı olduğunu anlattı. Saray mutfağının kentin gastronomi kültürünün tarihi derinliğini göstermesi bakımından da önemli bir keşif olduğunu söyleyen Aytaç, “Harput Kalesi’nin mutfak bölümünün yaklaşık bin yıllık olduğunu tahmin ediyoruz, Geç Bizans döneminden Artuklu, Selçuklu beylikleri ve Osmanlı dönemine kadar burada kap kaçak ve buluntular elde ettik. Kalenin terk edildiği 1860’lara kadar bu mutfağın faaliyette olduğunu tahmin ediyoruz. Burada sekiz tandır ve iki küllük bölümü belirledik. Tandırlardan iç içe geçmeli olanlar da var. Çıkan buluntular arasında küçük ve büyükbaş hayvan kemikleri de yer alıyor” dedi.
Aytaç, mutfakta yer alan tandırların yedisinin toprak kalıntılarını aldıklarında birinin içinde mancınık güllesini bulduklarını söyledi. Güllenin hikayesi de ilginç.
Gülle tam da kuzu pişirirken düşmüş
Aytaç “İbni Bibi’nin eserinde yazılanlara göre miladi 1234 yılında Harput hükümdarı Nurettin Artuk Şah bağlı bulunduğu Eyyübi meliklerini kendini koruması için kaleye davet eder ve o yıl Alaaddin Keykubad kaleyi kuşatır. Kalenin çevresine 18 mancınık yerleştirir ve kaleyi taş güllelerle dövmeye başlar. Bu taş güllelerden biri İbni Bibi’nin nakline göre, içinde kuzu pişirilen tandırın ortasına düşer ve bu olay kalede korkuya neden olur. İbni Bibi yazısında şöyle diyor, ‘Bu olaydan sonra melikler ve Nurettin Artuk Şah çok korktu, çekindi ve kaleyi teslim etti.’ Bulduğumuz tandırlardan birinin tam ortasında mancınık güllesi çıktı, bu durum İbni Bibi’nin anlattığı hikayeyle örtüşüyor. Biz de bu mancınık taşını mutfak bölümünde içini boşaltmadığımız tandırın üstünde sergileyeceğiz ve bunun hikayesini de kısaca burada anlatacağız” diyerek bu ilginç hikayeyi anlattı.
Oyunlar ve Bulmacalar