Zelenski rakibinin ayağını mı kaydıracak: Zalujni’ye istifa baskısı

Ukrayna’daki savaş üçüncü yılına girerken Kiev’de Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ve Genelkurmay Başkanı Valeri Zalujni arasındaki çekişme de sürüyor. The Guardian’da yer alan habere göre Zelenski, Zalujni’den istifa etmesini istedi, ancak Genelkurmay Başkanı bunu reddetti. Bu reddin ardından Zelenski’nin Zalujni’yi görevden alacağı yönündeki spekülasyonlar arttı.

İkili arasındaki gerilim, Ukrayna’nın yazın büyük umutlarla başladığı ancak başarılı olamadığı karşı saldırısıyla tırmanmıştı. Ukraynalı muhalif milletvekili ve aynı zamanda Zalujni’nin müttefiki olan Oleksiy Gonçarenko, The Guardian’a verdiği demecinde “dün Başkan’ın Zalujni’den istifa etmesini istediğini ancak Genelkurmay Başkanının bunu reddettiğini” anladıklarını söyledi. Gonçarenko, ikili arasındaki tartışmanın artık kişisel bir boyuta geldiğini ifade ederek, “Şahsen bunun kötü bir fikir olduğunu düşünüyorum. Aralarında temel bir sorun yok ancak Zelenski ve yanındakiler, Zalujni’nin askeri değil, siyasi açıklamalar yapmasından endişe duyuyor” dedi.

Anketlerde Zelenski’nin önünde

Haziran ayında başlayan Ukrayna karşı saldırısı, Rus cephe hatlarını geçmekte başarısız oldu. Ancak Genelkurmay Başkanı Zalujni ve Zelenski arasındaki gerilim tüm bunlara rağmen siyasi gibi görünüyor. Ukraynalı Genelkurmay Başkanı, cumhurbaşkanı dışında ülkedeki en popüler figür ve bu yüksek konumu Zelenski ve ofisini rahatsız ediyor. Bu rahatsızlığın nedeni de şu anda sıkıyönetim altında askıya alınmış olsa da yapılıp yapılmayacağı düşünülen seçimler gündemdeyken.

Zalujni Kasım ayı başında Economist’e verdiği bir röportajda savaşın çıkmaza girdiğine inandığını ve Batı’dan yeni bir yardım çağrısında bulunduğunu söyledi ancak birkaç gün sonra Zelenski bu olumsuz değerlendirmeyi reddetti. “Statüsü ne olursa olsun herkes yoruluyor. Ve farklı görüşlerimiz var. Ama bu bir çıkmaz değil,” diyen Zelenski, yeni gelen batılı F-16 savaş uçaklarının 2024’te bir ilerlemeye yol açabileceğini de sözlerine eklemişti.

Aylardır Ukrayna medyasında, seçimlerin yapılması durumunda Zalujni’nin Zelenski’ye başkanlık için tek geçerli rakip olabileceği yönünde spekülasyonlar dönüyordu. Ancak Zalujni, hiçbir zaman kamuoyu önünde siyasete girebileceği yönünde bir açıklama yapmadı. Ancak Zalujni’nin eşiyle birlikte Ukrayna’nın İngiltere’nin Downing Street’ine eşdeğer Bankova’da çekilmiş fotoğraflarını gösteren Facebook paylaşımları, bir niyet sinyali olarak yorumlandı.

Kasım ayında Zelenski, Sun’a verdiği röportajda generalleri siyasete girmemeleri konusunda uyarmıştı. Komutanların “yarın siyaset veya seçim yapacağını akılda tutarak savaşı yönetmeleri”nin “büyük bir hata” olacağını söylemişti. Zelenski hatta doğrudan Zalujni’yi kast ederek, “General Zalujni’ye ve savaş alanındaki tüm komutanlara olan saygımla, cumhurbaşkanının en üstte olduğu hiyerarşi konusunda mutlak bir anlayış vardır” demişti. Aralık ayında Kyiv Independent tarafından sızdırılan bir anket, Zalujni’nin Zelenski’nin önde gelen rakibi olduğunu ve ikinci turda Zelenski’yi iki puanla kıl payı geçeceğini öne sürüyordu. O dönemde cumhurbaşkanlığı ofisi anketten haberdar olduğunu reddetmiş, ancak anketin kendileri tarafından yaptırıldığına dair söylentiler çıkmıştı. Chatham House düşünce kuruluşunda Ukrayna uzmanı olan Orysia Lutseviç, Zalujni’nin görevden alınmasıyla ilgili spekülasyonların kamuoyunu test etmek için sızdırıldığına inandığını söyledi: “Rusya’nın Ukrayna’nın birliğini içeriden istikrarsızlaştırma çabaları göz önüne alındığında, Zalujni’ye yönelik bu tür bir saldırı düşmanın ekmeğine yağ sürüyor.”

Zalujni görevden alınırsa ne olacak?

Pazartesi öğleden sonra sosyal medyada Zalujni’nin kısa süre içinde görevden alınabileceği haberleri gündeme geldi. Birkaç saat sonra Savunma Bakanlığı sözkonusu iddialara sert bir yanıt verdi: “Sayın gazeteciler, herkese hemen cevap veriyoruz: Hayır, bu doğru değil.” Bu açıklamayla beraber sözkonusu iddialarda sona gelinip gelinmeyeceği kesin değil. Gonçarenko, Zelenski’nin kamuoyu ve uluslararası tepkileri değerlendirdikten sonra Zalujni’yi görevden almaya karar verebileceğini söyledi. Vekile göre, eğer görevden alınırsa Genelkurmay Başkanından boşalan koltuğa savunma bakanının dahil olabileceği bir formül gündemde olabilir.

Zalujni görevden alınırsa yerine gelebilecek kişilere dair de bir takım tahminler mevcut. Bunlardan biri ise, Genelkurmay Başkanının yerine geçmesi en muhtemel isim, Moskova’ya karşı gizli operasyonlar yürüten Ukrayna askeri istihbaratının başındaki Kirilo Budanov. Budanov daha önce de Savunma Bakanlığı için sıkça dile getirilen bir isim olmuştu. Rusya’nın cephedeki pozisyonları göz önüne alındığında alternatif bir askeri stratejinin nasıl bir sonuç vereceği net değilken, Ukrayna’nın en acil krizi ise cephe hattı değil. Kiev’in önceliği, Kongre’yi ABD’den 61 milyar dolarlık askeri yardım paketini onaylamaya ikna etmek.  Salı günü Demokratlar, Cumhuriyetçileri eski ABD Başkanı Donald Trump’ın seçim kampanyasına yardımcı olmak için Ukrayna’ya yardımı kasıtlı olarak engellemekle suçladı. Bu arada Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İsveç askeri akademisinde yaptığı konuşmada Avrupalı liderleri Ukrayna’ya yardımı hızlandırmaya çağırdı ve “Rusya’nın zaferinin maliyeti hepimiz için çok yüksek” dedi. Macron aynı zamanda uyarıda da bulundu: “Eğer bir Rus zaferi olursa kıtamızda artık güvenlik kalmayacak.”

Polonya-Ukrayna buzları eritiyor: Çiftçilerin ablukası kalktı, yeni askeri işbirliği yolda