NFT’leri anlama rehberi: Sanat mı, “moda” mı, yatırım mı, kripto paranın başka bir türü mü?

Kripto paraları hayatımıza sokan bir bilgisayar şifreleme teknolojisi var, adı “blok zincir.” Bu sayede herhangi bir devletin veya kurumun garantisini taşımayan kripto paralara “güven” durulması sağlanıyor. Aynı teknoloji bir yıl kadar önce hayatımıza “NFT” adı verilen şeyi de soktu. NFT’nin açılımı “non-fungible token.” Yani “Taklit edilemez token.” NFT’lerin kripto paralardan farkı ya 1 tane olması ya da çok az sayıda olması. Bu özellik de onların “sanat”a benzemesine neden oldu. Aslında NFT’yi ilk yaygınlaştıran Amerikan basketbol ligi NBA’ydi ama bu yeni “şey”i manşetlere çıkaran bazı “sanat” eserlerine verilen olağanüstü yüksek paralar oldu. Türkiye’den de, dünyanın dört bir yanından da böyle “eser”ler satıldı. Örneğin Cüneyt Özdemir yazdığı bir Tweet’i 15 bin dolara sattı; örneğin Cem Yılmaz bazı çizimlerinden toplamda 3 milyon lira aldı. Peki NFT sanat mıdır? Sanatın değeri parayla mı ölçülür? Sanat nasıl alınıp satılmalı ve sergilenmelidir? Sanatın değerini kim belirler? Sanat ile mali varlık arasında bir fark var mıdır? Bütün bu sorular herkesin kafasını karıştırıyor. The Guardian gazetesinde Rosanna McLaughlin yazdığı son derece kapsamlı bir yazıyla bu sorulara cevap vermeye yeltenmiş. Yazının İngilizce orijinali burada.