İzlanda’da tarihi grev: Başbakan dahil binlerce kadın eşit ücret için iş bıraktı

İzlanda’ya ‘cinsiyet eşitliği cenneti’ deniyor, ama eksikler çok. Ülkenin kadın başbakanı Katrín Jakobsdóttir de dahil olmak üzere on binlerce kadın ve LGBTİQ+ birey, cinsiyete dayalı gelir eşitsizliklerini ve kadına şiddeti protesto etmek için 48 yıl aradan sonra ilk kez tam gün işi bıraktı. Eylemin organizatörleri bunun ‘ülke tarihindeki en büyük kadın grevi’ olduğunu söylüyor.

İzlanda’nın kuzeyindeki Akuyeyri şehrinde greve katılan sendika çalışanı Elísabet Ögn Jóhannsdóttir bugün işe gitmeyenlerdendi. “Sendikamızın tüm çalışanları kadın, yani bugün kimse işe gitmedi” dedi. Jóhannsdóttir greve katılımın çok yüksek olduğunu ve ‘güçlü bir dayanışma ruhu’ hissettiğini ifade etti. “Kocam çocuklarımızla evde oturdu, ben de greve gittim” diye ekledi.

‘Kvennafri’, yani İzlandaca ‘kadınların izin günü’ ülke genelinde on binleri sokaklara indirdi. Grev nedeniyle eğitim, sağlık ve hava yolları gibi kadınların çoğunlukta olduğu sektörlerde birçok kurum kapalı kaldı.

“Eşit iş, eşit ücret.” İzlanda’da kadınlar tüm gün grevdeydi. Fotoğraf: Elísabet Ögn Jóhannsdóttir

Aslında İzlanda cinsiyet eşitliği konusunda büyük ilerlemeler kaydetti. Daha önce 14 kez üst üste Dünya Ekonomik Forumu tarafından kadın-erkek gelir dağılımında en eşit ülke seçildi. 2018’de geçen bir yasaya göre şirketler ve devlet kurumları, kadınlar ve erkeklere eşit maaş ödediklerini kanıtlamak zorunda.

‘Tam toplumsal cinsiyet eşitliği sağlanana kadar durmayacağız’

Ancak yine de sorunlar çok. Dünya Ekonomik Forumu’nun yayınladığı son rapora göre ülke genelinde erkeklerin ortalama ücreti kadınlarınkinden yüzde 21 daha fazla. Ayrıca Reyjavik Üniversitesi’nde yapılan bir çalışma katılımcı kadınların dörtte birinin daha önce tecavüz veya cinsel tacize maruz kaldığını gösteriyor.

New York Times’a konuşan İzlanda devlet çalışanları sendikası lideri Freyja Steingrímsdóttir “İzlanda çoğu zaman bir tür eşitlik cenneti olarak görülür; Eğer bu isme yakışır bir şekilde yaşayacaksak ilerlemeli, olabileceğimizin en iyisi olmalıyız ve tam toplumsal cinsiyet eşitliği sağlanana kadar durmayacağız” dedi.

İzlandalı kadınlar 1975’te de dev bir grev yapmışlardı.

Tüm gün süren grev, günü gününe 48 yıl önce düzenlenen ve başkent Reyjavik’te 25.000 kişinin katılımıyla gerçekleşen ilk tüm gün süren kadın grevi ile aynı gün düzenlendi.

Today we repeat the event of the first full day women’s strike since 1975, marking the day when 90% of Icelandic women took the day off from both work and domestic duties, leading to pivotal change including the world’s first female elected president of a country #kvennaverkfall pic.twitter.com/hBnSPSfahG

— MFA Iceland 🇮🇸 (@MFAIceland) October 24, 2023

Yaklaşık 40 kuruluşun bir araya gelerek örgütlediği “Siz buna eşitlik mi diyorsunuz?” sloganıyla yapılacak iş bırakma eylemine aralarında Başbakan Jakobsdottir’in de bulunduğu farklı meslek dallarından pek çok İzlandalı kadın katıldı.

Grevde sıkça atılan sloganlardan bir tanesi ‘Kallarðu þetta jafnrétti’, İzlandaca ‘Siz buna eşitlik mi diyorsunuz?’ oldu. Fotoğraf: Elísabet Ögn Jóhannsdóttir

Greve ilişkin İzlanda basınına konuşan Başbakan Jakobsdottir başbakanlık ofisinin de iş bırakacağını belirterek “Her şeyden önce bu hareketimle İzlandalı kadınlarla dayanışma gösteriyorum” dedi.

İzlanda başbakanlık ofisinden gelen açıklamaya göre, kabine personelinin üçte ikisini oluşturan kadın çalışanların hepsi greve katıldılar ve tüm gün işe gelmediler.

İzlanda başbakanı Katrín Jakobsdóttir grevi desteklemek için ofise gitmeyeceğini açıklamıştı.
Kaynak: AA

İzlanda, geçtiğimiz yıl erkeklerin kadınlardan aynı iş için daha fazla maaş almasını yasaklayan bir yasa geçirmişti. Başbakan Katrín Jakobsdóttir, kadın erkek arasındaki gelir eşitsizliklerini ‘tamamen bitireceğini’ açıklamıştı.