Konu vekilliğin düşmesi, yer bu kez Knesset: İsrailli Ofer’in sonu Atalay’a benzer mi?

TBMM’de Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşürüldüğü gün, İsrail’de sol görüşlü Hadash-Ta’al koalisyonundan milletvekili çıkan Ofer Cassif’in vekilliğinin düşürülmesi görüşüldü. TBMM ve İsrail parlamentosu Knesset’te birbirine yakın saatlerde gerçekleşen oturumlarda Atalay’ın vekilliği düşürülürken, Cassif’inkinin düşürülmesi için ikinci adım atılmış oldu. Ama Cassif’in kaderi, Atalay’ınkinden farklı olabilir.

İsrail gazetesi Haaretz’in editoryal ekibi yazıya, “Knesset ve devlet, Meclis Komitesi’nin Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı’nda Güney Afrika’nın İsrail aleyhindeki davasını desteklediği için milletvekili Ofer Cassif’in vekilliğinin düşürülmesi yönünde karar almasıyla dibe vurmakta yeni bir noktaya ulaştı” diye başlıyor.

Güney Afrika 29 Aralık 2023’te Uluslararası Adalet Divanı’na giderek İsrail hakkında “Gazze’de soykırım yaptığı” suçlamasıyla dava açtı. Çoğunluğu Araplardan oluşan Hadash-Ta’al partisinin tek Yahudi üyesi olan Cassif, Güney Afrika’nın suçlamalarını destekleyen bir kampanyaya imza attı ve Netanyahu hükümetinin Filistinlilere karşı insanlık suçu işlediğini savundu. Knesset kurallarına göre bir milletvekili ırkçılık yaparsa ya da İsrail’i hedef alan bir silahlı mücadeleyi desteklerse milletvekilliği düşürülebiliyor. Söz konusu kurala istinaden İsrail Evimiz Partisi’nden milletvekili çıkan Yisrael Beytenu, Cassif’in vekilliğinin düşürülmesi yönünde önerge verdi. Bunun sonucunda 17 üyesi olan Meclis Komisyonu toplanarak iki gün sürecek hararetli tartışmalara başladı.

Tartışmaların ardından Cassif’in milletvekilinin düşmesine yönelik önergeyi 17 üyeden 14’ü kabul etti. İki kişi Cassif’in vekilliğinin düşürülmemesi yönünde oy kullanırken, bir üye de çekimser kaldı. Şimdi Cassif’in vekilliğinin düşürülmesi için geriye tek bir adım kaldı: Henüz bir tarih verilmemiş olsa da Cassif’in vekilliğinin düşürülmesinin Knesset Genel Kurulu’na taşınması bekleniyor. Burada Cassif’in görevden alınması için 120 milletvekilinden en az 90’ının oy vermesi gerekiyor. Beytenu’nun Cassif önergesine Arap ve İşçi partisinden kişiler dışında kalan 85 milletvekili imza atmıştı. İsçi partileri ve Arap partilerinin Knesset’teki temsilleri toplamda 14. Netanyahu hükümetine muhalefet olan milletvekillerinin sayısı ise 44.

Neredeyse oybirliğiyle alınan kararı “Knesset’in kara günü” olarak nitelendiren Hadash-Ta’al Genel Başkanı Ahmed Tibi ve bu süreci “doğası gereği demokrasi karşıtı” olarak nitelendiren İşçi Partisi Cassif kararını kınadı.

Birkaç saat önce Atalay kararı onandı

Meclis Komitesi’nin Cassif önergesini görüştüğü sıralarda TBMM’de Can Atalay’ın vekilliğinin düşürülmesi kararı çoktan alınmış, karara karşı çıkan milletvekilleri “Can Atalay’a özgürlük” pankartları açmış, bir milletvekili kararı okuyan Bekir Bozdağ’a Anayasa kitapçığı fırlatmıştı.

Atalay 14 Mayıs’taki seçimde TİP’in Hatay’dan milletvekili çıkmıştı. Milletvekili çıktığı sırada Silivri Cezaevi’nde Gezi davası kapsamında tutulan Atalay’ın tutukluluğu hakkındaki hüküm henüz Yargıtay’da onanmamıştı. Atalay bu sayede milletvekili olabilmişti. Anayasa Mahkemesi (AYM) Atalay’ın dokunulmazlık elde ettiği için serbest bırakılmasına karar vermesine rağmen Yargıtay 3. Ceza Dairesi de İstanbul’daki 13. Ağır Ceza Mahkemesi de AYM’nin kararlarını uygulamadığı için Atalay hapiste tutulmaya devam etti.

Sonuç olarak Yargıtay kararının meclis kürsüsünde okunmasının ardından Atalay’ın dokunulmazlığı olmadığına karar verildi ve Atalay’ın vekilliği başlamadan son buldu. TİP Genel Başkanı Erkan Baş, kürsüye yürüdü. DEM Partililer, ellerini Meclis sıralarına vurarak “Anayasa’ya darbe yapıyorsunuz” sözleriyle çıkıştı. Atalay kararına hem TİP’ten hem de ana muhalefet partisi CHP’den tepki yükseldi.

Cassif’in kararı bozulabilir

Atalay konusunda durum bu iken, Cassif ise Arap ve İşçi Partisi’nden milletvekilleri dışında yalnız. Haaretz bu konu hakkında, “Merkeziyetçi Ulusal Birlik Partisi’nden Matan Kahana ve Zeev Elkin ile ana muhalefet partisi Yesh Atid’den Naor Shiri bile Cassif’in görevden alınmasını destekledi” diye yazıyor.

Ama Haaretz ilk iki aşama tamamlansa bile son iki aşamanın yolunda gitmeyeceğini düşünüyor. Zira 90 milletvekili Cassif’in vekilliğinin düşürülmesini kabul etse bile söz konusu siyasetçi kararı temyize götürmeye karar verebilir. Bu arada kararım gideceği Yüksek Mahkeme’nin başsavcı yardımcısı Avital Sompolinski ise Cassif’in Lahey’deki davayı desteklemesinin Hamas’ı desteklediğini kanıtlar nitelikte olmadığını, dolayısıyla milletvekillerinin bu girişiminin yasal dayanaktan yoksun olduğunu söylüyor.

Haaretz de Yüksek Mahkeme’nin kararı bozacağını düşünüyor ama şöyle ekliyor: “İsrail demokrasisi üzerindeki bu leke kolay kolay silinmeyecek.”

Can Atalay’ın vekilliği düşürüldü, siyaset arenası karıştı

Gazze: İsrail UAD kararını yok sayıyor, Batılı ülkeler UNRWA’ya desteği durduruyor