Sierra Leone’de hükümet kaçak 1890 mahkuma ‘cezaevine dön’ çağrısı yaptı, 23’ü döndü

Batı Afrika ülkesi Sierra Leone kışladan sonra şimdi de hapishane saldırısıyla alarmda. Polis askeri kışlaya düzenlenen saldırının ardından bölgedeki hapishaneden kaçan yüzlerce mahkumu yakalamaya çalışıyor. Polisten yapılan yazılı açıklamada 26 Kasım’da başkent Freetown’da silahlı grubun kışla saldırısı sonrası hapishaneyi basmasının ardından kaçan mahkumların arandığı belirtildi. Mahkumların başına ödül koyan hükümet kaçaklara “hapishanelere geri dönün” çağrısı da yaptı.

Sierra Leone’de askeri kışla, hapishane ve diğer yerlere düzenlenen saldırıda 20 kişi öldü. Yaklaşık iki bin mahkum kaçak. Başkan Julius Maada Bio yaptığı konuşmada saldırının liderlerinin çoğunun tutuklandığını, diğerlerini yakalama çabalarının sürdüğünü söyleyerek soruşturma başlatılacağını açıklamıştı. Ordu sözcüsü Albay Issa Bangura İngiltere merkezli haber ajansı Reuters’e ölen 20 kişiden 13’unun asker, üçünün saldırganlardan olduğunu söylemiş, ayrıca bir polis, bir sivil ve özel güvenlikte çalışan birinin öldüğünü  açıklamıştı. Olayda sekiz kişinin yaralandığı, üç kişinin tutuklandığı belirtildi. Cezaevi yetkililerine göre saldırganların içeri girmesiyle yaklaşık 1.890 mahkum Pademba Yolu merkez hapishanesinden kaçtı. Şu ana kadar 23’ünün geri döndüğü öğrenildi.

Sokağa çıkma yasağı kaldırıldı

Sierra Leone’de kışlaya düzenlenen saldırının ardından başlatılan gündüz sokağa çıkma yasağı da kaldırıldı. Enformasyon ve Yurttaşlık Eğitim Bakanı Chernor A. Bah başkent Freetown’daki askeri kışlaya yapılan saldırı nedeniyle uygulanan sokağa çıkma yasağının kaldırıldığını açıkladı. Bah bir sonraki duyuruya kadar sokağa çıkma yasağının ülke genelinde 21.00-06.00 saatlerinde uygulanacağını söyledi.

Seçimlerde başlayan gerginliğin doruk noktası

50 binden fazla kişinin öldürüldüğü 1991-2002 iç savaşının ardından hâlâ toparlanmaya çalışan Sierra Leone, Bio’nun Haziran ayında yeniden seçilmesinden bu yana gergin. Pazar günkü olaylar da Haziran ayında sonuçlanan çekişmeli seçimlerden bu yana tırmanan gerilimin doruk noktasıydı. Başkan Bio’nun yeniden seçilmesinin ardından muhalefetteki Tüm Halk Kongresi’nin (APC) adayı Samura Kamara sonuca güvenmediğini söyleyerek SLPP’nin zaferini reddetmişti. Avrupa Birliği (AB) gözlemcileri ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) yetkilileri de seçim komisyonu sonuçlarının şeffaflıktan yoksun olduğunu açıklamıştı. Ancak Pazar günü yaşananlar önce COVID-19, ardından da Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaşın etkisiyle sarsılan ekonominin acısını hisseden Sierra Leone’de derin bir kızgınlığın arttığı döneme denk geldi. Pek çok kişi öfkesini pahalı uluslararası seyahatlere çıkmakla suçlanan Başkan Bio’ya yöneltmiş durumda.

Halkın öfkesi geçen Ağustos ayında Freetown’da yüksek gıda fiyatlarını protesto eden kalabalığa polisin ateş açması sonucu onlarca kişinin ölmesiyle daha da derinleşmiş, ayaklanmalarda en az 21 sivil ve altı polis ölmüştü.

Ne olmuştu?

Ülkenin başkenti Freetown’da bulunan Wilberforce askeri kışlasındaki silah deposuna 26 Kasım gecesi kimliği belirsiz kişilerce düzenlenen saldırının ardından bölgedeki hapishaneden çok sayıda mahkum kaçmıştı. Saldırı nedeniyle ülke genelinde kısmi sokağa çıkma yasağı ilan edilmişti. Sierra Leone Cumhurbaşkanı Julius Maada Bio ulusa sesleniş konuşmasında ülkede sükunetin yeniden sağlandığını, saldırı elebaşlarından çoğunun yakalandığını açıklamıştı.

Askeri kışlaya saldırıyı kimin gerçekleştirdiği belli değil. Yetkililer saldırganların “kimliğinin tespit edilemediğini” ve kimliklerinin belirlenmesi için soruşturmaların devam ettiğini açıkladı.  Olası darbe söylentileri ise aylardır ortalıkta dolaşıyordu. Ağustos ayında 14 üst düzey subay “yıkıcılık” ya da otoriteyi zayıflatma suçlamasıyla tutuklanmış, ama adları açıklanmamıştı.

Ancak Al Jazeera’ye konuşan analistler Pazar günkü saldırılara aralarında askeri yetkililer ve eski isyancı komutanların da olduğu yaklaşık 50 kişinin karışmış olabileceğini söyledi. Sosyal medyadaki bir videoda bölge sakinlerinin saldırganlar tarafından terk edildiği doğrulanan bir kamyonu dikkatle izlediği görüldü. Kamyonun içinde bir tüfek, bir RPG el bombası fırlatıcı, mermi fişekleri ve askeri kıyafetler vardı.

Vehicle Abandoned with weapons Abandoned after failed coup in Sierra Leone. pic.twitter.com/6Rm9SL8MlO

— Zagazola (@ZagazOlaMakama) November 26, 2023

Bir düşünce kuruluşu olan Clingendael Enstitüsü’nün Batı Afrika sorumlusu Kars de Bruijne saldırganların darbe girişimlerinde alışılageldiği üzere kritik noktalara değil kışlaya yönelmesinin garip olduğunu söylüyor. “Devlet Başkanlığı Konutu’na gitmelerini beklersiniz” diyen Bruijne “Muhtemelen bunu planlıyorlardı ama çok fazla direnişle karşılaştılar” dedi.

De Bruijne mahkumların muhtemelen “daha çok kaos yaratmak için” serbest bırakıldığını da sözlerine ekledi.

Açılan ateşte ölenlerden bazılarının ülkenin bir önceki başkanı ve muhalefetteki APC üyesi Ernest Bai Koroma ile bağlantısı olduğu da iddialar arasında.

Sierra Leone’de sahaya inen taraftarlar Salah’a saldırdı