Kommagene Krallığı’ndan yeni işaretler depremle ortaya çıktı

Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremlerinden etkilenen tarihi yapılardan biri de Adıyaman’ın Kahta ilçesindeki 2 bin yıllık Karakuş Tümülüsü ve üzerinde yer alan Tokalaşma Sütunu’ydu. Kommagene Kralı II. Mithridates’in kız kardeşi Laodike ile tokalaşma sahnesinin yer aldığı sütunun kırılıp üç büyük parçaya ayrılmasının ardından toplanan tüm parçalar Adıyaman Müze Müdürlüğü’ne taşındı. Mayıs ayında başlayan restorasyon çalışmalarının tamamlanmasıyla sütunlar onarıldı.

Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar Selçuk Şener yönetimindeki ekip restorasyon çalışmalarını, Duvar’dan Nuray Pehlivan’a Şener,  yıkılan sütundaki bozulmaları tespit edip kırılan parçaları tamamladıktan sonra yerine yerleştirdiklerini söyledi. Şener ayrıca Eski haline uygun tamamlamalar ve rötuşlar yaptıklarını açıkladı.

Restorasyon çalışmaları sonrasında sütunların Yapıldığı dönemdeki sağlamlık ve gücüne kavuştuğu açıklandı.

Toplam 40 tonluk sütunlar üzerinde çalışıldı

Ancak her biri ortalama altı ton ağırlığındaki sutunlarla çalışmak o kadar da kolay olmamış. Şener, restorasyon çalışması boyunca yaşadıkları zorlukları da anlattı:

“Her bir parça altı ton civarında. Yani toplamda 40 tonluk bir sütundan bahsediyoruz. Bu nedenle alana vinç ve kepçenin girmesi gerekiyordu. Böyle bir yol olmadığı için önce müzenin izniyle kamu arazisinde bir yol oluşturduk. Yolun açılması ve vincin alana ulaşması ile birlikte başlık, tambur, kaide gibi sütuna ait tüm parçaları kaldırarak ahşap takozlar üzerine yerleştirdik. Daha sonra eksik parça için çevrede aynı tür taşı araştırıp bulduk. Özgün özelliklerine ve boyutlarına göre bu parçayı yerine yerleştirdik. Daha sonra ayağa kaldırma çalışmalarını yaptık. Zorlukları yaşamamızın nedeni depremden hemen sonra o alanda çalışmamızdan kaynaklandı. Ama böylece bütün zorlukları da aşmayı başarmış olduk.”

Depremle yeni işaretler de ortaya çıktı

Öte yandan Adıyaman Müze Müdürü Mehmet Alkan ise 2000 yıl önce yaşayan taş ustalarının tamburların üzerine kazıdıkları işaretlerin depremle birlikte ortaya çıktığını söyledi. Alkan, depremde tamburlar yıkılınca her bir tambura taşçı kalemiyle “Delta” işareti yanında sırasıyla birden altıya kadar tambur sırasının kazınmış olduğunu ilk kez gördüklerini açıkladı.

Restorasyon çalışmaları Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar Selçuk Şener yönetiminde sürdürüldü.

Bilim dünyasına önemli katkı sağlayacak yeni bilgiler ortaya çıktı

Yeni keşfedilen tek buluntu delta işareti değildi. Alkan, depremle birlikte Tokalaşma Sütunu ile ilgili önemli bilgilere ulaştıklarını söyledi. Alkan, Karakuş Tümülüsü ve yeni edindikleri bilgileri anlattı, Kommagene Krallığı’nda ilk kez yer alacak olan bu bilgiler bilim dünyasına önemli bir katkı sağlayacağını söyledi:

“Halk arasında adını kartaldan alan Karakuş Tümülüsü, Kral II. Mithrades tarafından kız kardeşi Laodike anısına dikilmiş bir anıt mezardır. Güneydeki sütunda gökyüzünün hakimiyetini simgeleyen kartal betimi, Güneydoğu’daki sütunlardan birinde boğa betimi bulunuyor. Diğerinin üzerindeki yazıttan da tümülüsün içinde kralın Annesi İsias, kız kardeşi Antiokhis ve yeğeni Aka’nın gömüldüğünü anlıyoruz. Üzerinde Laodike ve Kral II. Mithradates’in tokalaşma kabartması olan sütun toplam 7 tamburdan oluşuyor. Depremde sütun tamburlarının yıkılması ile birlikte hangi tamburun nereye geleceğini gösteren işaretlerin yazıldığı ortaya çıktı. Birleştirildikleri yüzeylerinde her bir tambura ince dişli taşçı kalemiyle ‘Delta’ işareti yanında sırasıyla birden altıya kadar tambur sırasının (örneğin beşinci tamburda “ ııııı” gibi) işlendiğini tespit ettik. Antik dönemde taşlar ocakta kabaca kesildikten sonra inşaatın yapılacağı şantiyeye taşınır, burada bir yandan ince işçiliği yapılırken bir yandan da dönemin mimar-mühendisi tarafından hangi tamburun hangi sıra ile nereye yerleştirileceği planlanırdı. Böylece her bir taşın üzerine bir numara verilerek usta başı ve çalışanlara yol gösterilirdi.”

Kaunos Antik Kenti’nde Fatih Sultan Mehmet dönemine ait izler bulundu