Bir bu eksikti, şimdi de lüks su trendi: 1 litre suya 318 dolar veren var!

Suyun tadını tanımlayan sıfatlar neler olabilir? Londra’da faaliyet gösteren su danışmanı ve tadım uzmanı Milin Patel ‘Yumuşak, kremamsı, yakıcı, kadifemsi, acı hatta bazen ekşi…’ diye cevap veriyor: “Ben buna aquatasteology (su tadımı bilimi) diyorum.”

Dünyanın değişik bölgelerinden gelen suların tadının değişmesi ve meraklısının “su” deyip geçmek istememesi gayet anlaşılır. Peki bir şişe suya ne kadar para verilir? 100, 300, 500 lira? 1,000 lira? 10,000 lira?

Milin Patel’in dünyanın farklı bölgelerinde şişelenmiş geniş su koleksiyonunda bir litrelik fiyatı 318 dolara (9,500 lira) ulaşan şişeler var.

Fiyatı yükseltelim mi?

Kaynağı Japonya olan Fillico’nun bir şişesi 4,499 euro’ya (148 bin lira) satılıyor. Bu yazı yazılırken İnternet sitesinde son bir şişe kalmıştı, hâlâ alan olmadıysa şuradan görebilirsiniz. Ama burada paranın çok büyük bir kısmı altın ve Swarovski kristaliyle bezenmiş özel şişesine veriliyor.

BBC’de yayınlanan yazıya göre lüks su trendi zenginler arasında yayılıyor, artık  menüsünde güzel bir şarap yerine lüks su bulunan restoranlara, düğününde kadehlerine şampanya yerine lüks su dolduran çiftlere rastlanıyor.

Hatta tıpkı şarap gibi, farklı sular balıktan bifteğe farklı yemeklerle eşleştiriliyor.

Nereden geliyor bu suların suyu?

Lüks su olarak adlandırılan içecekler volkanik kayalar, eriyen dağ buzulları veya sisten toplanan damlacıklardan elde ediliyor. Hatta bazı markalar suları bulutlardan topluyor.

Her lüks su elde edildiği yerlere göre farklı özelliklere sahip. Sıradan şişelenmiş sulara göre bir farkları da hiç işlenmemiş olmaları. Dünyada yüzlerce lüks su markası ve uzmanı var.

Su ‘sommelier’lerinin işi farklı suları tadıp onları mineral, tat ve ağızda bıraktıkları hislere göre sınıflandırmak.

Milin Patel “Yağmur toprağa düştükten sonra farklı kayalar ve topraklardan geçerek kalsiyum, magnezyum, potasyum gibi mineralleri emer. Suya mineral tadını veren de bu süreçtir” diye anlatıyor. Bu sebeple buzullar veya bulutlardan alınan sular, toprakla temas etmediği için daha az çözünmüş madde barındırıyor.

Eğitimlerinde suları tattırdığı öğrencilerine suyun tatsız bir şey olmadığını göstermek isteyen Patel’e göre keşfetmeye başlayıp bilinçli bir şekilde içerseniz farkına varacağınız tatlar sizi şaşırtabilir.

Alkali kaynak suyu (pH 7,4) Geisberg Avusturya’daki Geisberg dağlarından elde ediliyor. American Fine Water Society’nin Tat Ödülleri’nde En İyi Uluslararası Lezzet dalında birçok altın madalya kazanan suyun fiyatının 149 euro (yaklaşık 5,000 lira) olmasının sebebi şişesindeki Mozart resmi

Su tadım yarışmaları

Fine Water Society (Kaliteli Su Topluluğu) her yıl Bhutan’dan Ekvador’a kadar dünyanın dört bir yanından su üreticilerini bir araya getirerek uluslararası tadım yarışmaları düzenliyor. Bu zirvelere katılanların çoğu ücra bölgelerde üretim yapan aile şirketleri oluyor.

Kaliteli Su Topluluğu ve Kaliteli Su Akademisi’nin kurucularından Dr. Michael Mascha “Su tadım yarışmaları başlangıçta çok saçma bir fikir gibi görülüyordu” diyor ve ekliyor: “Bu sürece 20 yıl önce içkiyi bıraktığımda başladım. Şarap hayatımdan çıkınca masaya baktım ve bugüne kadar hiç dikkat etmediğim bir şişe fark ettim: Su şişesi. O an lüks merakımı şarap yerine suda kullanabilirim diye düşündüm.”

Ona göre lüks su, susuzluğu gidermenin ötesinde bir işleve de sahip: İnsanların sıra dışı bir şeyi keşfetmesi, paylaşması ve ondan keyif almasını sağlıyor. Üstelik şarabın aksine bunu çocuklarla da paylaşmak mümkün.

Dr. Mascha günümüzde, en çok da daha sağlık bir hayat tarzına yönelen genç nesilde görülen alkollü ve gazlı içeceklerden uzaklaşma eğilimi sonucunda lüks suya talebin arttığını söylüyor.

Üstelik bu nadir bulunan işlenmemiş suların sıra dışı hikayeleri, şaraplarda olduğu gibi pazarlamada da kullanılarak onları daha çekici kılabiliyor.

Su ve yemek

İspanya ve ABD gibi bazı ülkelerde restoranlar menülerinde yemeklerle suları eşleştirmeye başladı. Dr. Mascha “ABD’de üç yıldızlı bir Michelin restoranının su menüsünü hazırlıyorum. Yemek ve ortama göre seçilmiş 12-15 arası su olmasını planlıyoruz” diyor: “Örneğin balık istediğinizde yanında gelecek su, biftek istediğinizde gelecek sudan farklı olacak. Çünkü balığın tadıyla etkileşime girmemesi için mineral oranı düşük olmalı.”

Dr. Mascha şarap mahzeni yerine “su deneyimi odaları” bulunan süper lüks emlak projeleri için de çalışıyor. Lüks suyun dini nedenlerle alkol tüketmeyen topluluklarda, düğünlerde tercih edilir olduğunu, şampanyaya alternatif güzel bir hediye olarak da düşünüldüğünü aktarıyor.

Tahmin edeceğiniz gibi bu trendi eleştirenler de var.

Etik olarak yanlış

Dünya genelinde suya erişmekte zorlanan milyarlarca insan varken bu kadar temel bir ihtiyacın üzerinden böylesine para kazanılması pek çok kişinin tepkisini çekiyor.

Birleşmiş Milletler’e göre 2022’de 2,2 milyar insanın güvenli su kaynağına erişimi yoktu. 703 milyonu ise basit bir su hizmetine bile erişemiyor.

Bazıları da bunun bir dolandırıcılık olduğunu söylüyor; normal bir suyla lüks su arasında fiyatı dışında fark yok. Çevreciler de bu tür şişelenmiş suların şişesinin genellikle çöplüğe gitmesi nedeniyle gezegene zarar verdiğini belirtiyor.

Londra’daki Gresham College’dan Çevre Profesörü Carolyn Roberts milyarlarca insanın temiz suya erişimi yokken bir şişeye yüzlerce dolar para harcamanın etik olmadığını vurguluyor: “Bu başkalarıyla yemeğe gittiğinizde paranızla hava atmak gibi. ‘Antarktika’dan veya Hawaii’de bir yerden getirilmiş bu müthiş şişedeki suyu ben ısmarlayacağım’ dediğinizde kendinizi iyi hissedebilirsiniz. Ama aslında bunun kimseye bir yararı yok. Bu sadece para meselesi. Aslında sadece para meselesi değil, aynı zamanda (şişeleme ve nakliye sürecindeki karbon salınımı düşünülünce) çevreye zarar vererek para kazanma meselesi.”