Merak ömrü uzatıyor: 100 yaşını görenlerin sekiz özelliği

Madrid Complutense Üniversitesi’nden Lola Merino’nun liderlik ettiği bir grup bilim insanı İspanya genelinde yaşları 100 ila 107 arasında değişen 16 kadın ve üç erkek görüştü. Araştırmacılar kalitatif metod gereği her 19 kişinin her biriyle derinlemesine görüşmeler yaptı ve 35 olumlu kişilik özelliği belirledi. Bunların sekiz tanesinin büyük ölçüde ortak olduğunu gördü.

Olumlu olmak, sosyal ilişkileri canlı tutmak gibi özellikler ilk akla gelenler ancak sürprizler de var. 8 Kasım’da Journal of Happiness Studies’te yayınlanan makalede bu sekiz özellik şöyle sıralanıyor:

Canlılık

Araştırmaya katılan 100 yaşındaki bir kadın, “98 yaşıma kadar dikiş dikiyordum. Şimdi bulmaca çözmeyi seviyorum ve sudokuyu deniyorum. Asansörle aşağı iniyorum ama bacaklarımı çalıştırmak için merdivenlerden yukarı çıkıyorum.” Bunlar enerjik ve yaşama bağlı birinin yapabileceği şeyler ve canlılık (vitality) gerektiriyor.

Bağlılık

Aileye, işe ve kişisel hedeflere bağlı olmak ömrü uzatıyor. 107 yaşındaki bir kadın “Çalışan ve aileyi ayakta tutan kişi” olduğunu söylerken, 101 yaşındaki bir başkası “Dört yıl önce kalçamı kırdım ve bir ay kadar sonra koltuk değneği, yürüteç ya da başka bir şey olmadan yürümeye başladım. Çok kararlıyım” diyor.

Sosyal olmak

Görüşülen kişilerin hepsi sosyalleşmeyi seviyor ve aile ve yakın çevreleriyle  sıcak bağları olduğunu belirtiyor.

Entelektüel motivasyon

Araştırmaya katılan yaşlılar meraklı olmak ve öğrenmekten zevk almak olarak tanımlanan bu özellik sayesinde okula gidemediği halde okuma yazma öğrenmiş, bol bol kitap okumuş, dünyada olup biteni merak edip araştırmış.

Pozitiflik

Elindekinin kıymetini fark etmek, bazen zor olsa da minnet duygusunu korumak ve hayattan zevk almayı bilmek ortak bir özellik

Kontrol

Sorumluluk sahibi olma ve karar verebilme özeliği. Böylece hem yaşanabilecek olumsuz durumların potansiyel zararlarının önüne geçiyorlar. Hem de kendi kararlarını verip sorumluluk alarak hayatlarına sahip çıkıyorlar.

Zeka

Bir asrı deviren insanları ortak bir özelliği de zeki olmaları. İyi bir hafıza, hızlı seyreden konuşmalara katılabilme, geçmişte akademik veya profesyonel başarılara imza atmış olma ortak özellik olarak öne çıkıyor.

Dayanıklılık

Zorlukların üstesinden gelebilen hatta bu zorluklar sayesinde güçlenen insanlar daha uzun yaşıyor. Görüşülen 101 yaşındaki bir erkek şöyle anlatıyor: “Eşime çok yakındım. O öldüğünde 97 yaşındaydım ve kızım bu acıyı  atlatamayacağımı düşünüyordu. İlk başta kötü hissettim ama sonra sadece bir kez yaşadığımızı ve güçlü olmamız gerektiğini düşündüm; karım da benim iyi olmamı isterdi.”

Başka ülkelerden benzer veriler

Çalışma sadece İspanya’da yapıldı ancak Avustralya’nın Melbourne kentindeki bir huzurevinin yöneticisi Sunil Bhar, aynı özelliklerin çoğunu merkezdeki yaşlılarda gördüğünü söylüyor: “Özellikle güçlü ilişkiler ve bir şeyleri becerebileceğine olan inanç muhtemelen depresyonu önlemeye yardımcı oluyor. Depresyon bağışıklık sistemini zayıflatan bir rahatsızlık, hatta bunamayla bağlantılı olduğunu biliyoruz.”