Bu da olmaz artık demeyin, bal gibi olur

Sürekli entelektüel terör yaratabilecek konular aradığımdan, Şırdancı Mehmet diye bilinen kişi aylar önce uçakta oturduğu koltukta vücudunda sakladığı şırdanı çıkarıp yiyince gündemime girmişti ilk defa.

Bu yaptığıyla şirketin marka değerini tehlikeye attığı gerekçesiyle THY ona altı ay boyunca uçuş yasağı koymuştu.

***

Onu takibi sürdürüyorum. Uçuş yasağı geçenlerde sona erince beklentim tekrar uçağa binip yine şırdan yemeye girişmesiydi.

hatta şöyle bir fantezim de vardı: keşke Şırdancı Mehmet geçenlerde New York’a uçan Ertuğrul Özkök’ün yanındaki koltukta otursa ve rakı keyfinden bihaber olduğu gibi şırdanın ne olduğunu bile duymamış olduğundan emin olduğum Özkök’ün yanında şırdan yemeye başlayıp ona da ikram etse neler olurdu diye düşündüm.

***

Anarşist bir ruh taşıdığına inandığım Şırdancı Mehmet bu defa ne yazık ki uçağa binmedi.

Ama daha sıra dışı bir şey yaptı.

Bir sağlık kliniğinde içinde şırdan da bulunan serumu damardan kendine enjekte ettirmiş.

***

Sizi bilmem ama ben Şırdancı Mehmet’te müthiş bir çağdaş sanatçı potansiyeli olduğunu düşünüyorum.

hatta daha spesifik söyleyeyim, biraz daha yaratıcı düşünülürse bence Şırdancı Mehmet’in uluslararası düzeyde meşhur bir performans sanatçısı olmaması için hiçbir neden yok,

***

nasıl daha yaratıcı düşünebileceği konusunda ona bazı ipuçları vereceğim tabii ki. Ama o  bölüm biraz sonra gelecek, daha önce Şırdancı Mehmet’e neden çağdaş sanatçı dediğimi biraz açmalıyım.

***

Malum şu aralar yeni kitabını (‘İnsan tarihinin Kısa Tarihi’) zevkle okumakta olduğum İsmet Berkan ile aramızda sürmekte olan ve daha da süreceğine emin olduğum bir modern- postmodern  tartışması var. O polemiğin son yazısını geçenlerde ‘biz medyanın aristokratlarıyız İsmetcim’ başlığıyla yazmıştım. yazıda modern fikrinin nasıl doğup geliştiğini anlattıktan sonra ona tepki olarak postmodern döneme nasıl geçildiğini anlattıydım.

***

o yazıda da dediğim gibi postmodern dönemde sanatın ve sanatçının ne olduğu önceki dönemlere göre radikal biçimde değişmiş durumda. sanatçı olmak için artık estetik deha (yani olağanüstü resim tekniği veya estetik heykel becerisine sahip olmak) gerekmiyor. yeni dönemde bir felsefeye, bırakınız felsefeyi bir fikre sahip olan herkes, Joseph Beuys’un dediği, gibi sanatçı olabiliyor.

***

Şırdancı Mehmet kendisi bunun şu anda pek farkında olmasa da olmadık yerlerde vücuduna bir şekilde şırdan girmesini sağlayarak bizim düzgün davranış, sağlık, temizlik ve  kamusal alanda davranış normlarımızla oynuyor bir anlamda. bir anlamda dadacı bir sanatçı o. Hatta ‘bayağılık/iğrenme’ (abjection) kavramını ortaya atan Bulgar-fransız filozofu Julia Kristeva’nın fikirlerini uygulamaya sokan bir sanatçı oIarak da görmek mümkün.

***

Anlayacağınız çağdaş sanat döneminde bir fikrinizi başkasına anlatmak için kendi vücudunuzla yapabileceğiz herhangi bir şey de sanat olarak kabul edilebiliyor.

bu yüzden Şırdancı Mehmet’in bugüne kadar yaptıkları da  bana evrensel bir performans sanatının işareti gibi geliyor.

ve evet başta da dediğim gibi  Şırdancı Mehmet’in şırdanla yaptığı performansı bir adım daha ileri götürdüğü takdirde uluslararası düzeyde meşhur da olmaması için  ortada bir neden yok.

***

Bu bir adım öteye giden adımın cesur ve yenilikçi olması gerekiyor.

Madem o şırdanla bir performans sitili üretmiş ve bu performanın ana fikri şırdanın bir şekilde vücuda girmesini sağlamaktan oluşuyor. o zaman bir sonraki cesur adımında Şırdancı Mehmet’in bunu gerçekleştirmek için bugüne kadar denenmemiş, göreni şok edecek yeni bir yol bulması lazım.

***

bunun ne olduğunu ben biliyorum da küt diye söylemek yerine yine sanat dünyasından bir örnek vererek anlatmaya çalışacağım.

Şöhreti büyük olan performans sanatçısı Paul McCarty popüler kültürdeki Barbie bebek düşüncesinin egemen olmasını protesto etmek için düzenlediği ve ‘Sınıfın Budalası’ adını verdiği performans sanatının sonunda bir  Barbie bebeği anüsüne soktu. bu performansı sanat çevrelerinde hala daha konuşuluyor, üzerine teoriler yapılıyor.

***

Umarım verdiğim bu tüyo  yeni bir performans için fikir vermeye yardımcı olur. eğer olursa en azından ben şırdanla yapılacak yeni performans sanatını büyük heyecanla bekliyor olacağım.